Powiewiórka (Litwa) ‒ prace konserwatorskie w kościele pw. św. Kazimierza
Znajdujący się w Powiewiórce (dawniej należącej do majątku Sorokpol) na Litwie drewniany kościół św. Kazimierza jest wpisany wraz z dzwonnicą na litewską listę dziedzictwa kulturowego. Obiekt powstał prawie 300 lat temu. Jego budowę ufundował w 1750 r. ówczesny właściciel dóbr Michał Soroka. W grudniu 1867 r. w kościele tym został ochrzczony Józef Piłsudski. Użyta wówczas chrzcielnica, przetrwała do dziś, podobnie jak księga parafialna z wpisem tego wydarzenia sporządzonym w języku rosyjskim.
W 2023 Instytut podjął się naprawy oszalowania budynku świątyni. Powierzchnie oczyszczono z farby. W miejscach zniszczonych i zbutwiałych elementy szalunku zostały wymienione na nowe.
Prace prowadzono przy trzech elewacjach, dwóch bocznych i tylnej.
W 2022 Instytut Polonika podjął się remontu kamiennego ogrodzenia kościoła pw. św. Kazimierza w Powiewiórce na Litwie. Zdemontowano metalowe belki oraz betonowe wkładki zainstalowane podczas poprzednich napraw. Uprzednio odkopany fundament został wzmocniony. Wkładkę betonową zastąpiono kamieniem oraz zaprawą wapienną. Odbudowane są też parapety w górnej części ogrodzenia.
W celu stabilizacji i wzmocnienia konstrukcji muru wykonano od strony wschodniej nowe kamienne szkarpy zapobiegające w przyszłości odkształceniom.
Realizatorem projektu była Fundacja "Terpa"
Kolejnym etapem prac w kościele pw. św. Kazimierza w Powiewiórce był remont dachu W pierwszej kolejności podjęto prace budowlano-konserwatorskie przy więźbie dachowej. Została ona zdezynfekowana i zaimpregnowana, a pojedyncze elementy konstrukcyjne zostały wymienione i zabezpieczone.
Działania objęły również wymianę nieszczelnego pokrycia dachowego na nowe, wykonane z dartych gontów świerkowych. Przeprowadzono także konserwację i renowację sygnaturki w kalenicy dachu.
Na zlecenie Instytutu Polonika remont zrealizowała firma ROB-GONT – Robert Bielak ze wsi Ciche na Podhalu. Doświadczeni górale z tej ekipy budowali dachy na wielu znaczących świątyniach drewnianych w Polsce i za granicą. Na Litwie pracowali pod ścisłym nadzorem Jerzego Szałygina, rzeczoznawcy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków.
Prace przeprowadzone w 2020 r.
W 2020 r. Instytut POLONIKA sfinansował prace konserwatorskie przy schodach do wejścia głównego kościoła parafialnego pw. św. Kazimierza.
Kamienno-ceglane schody znajdują się przed centralnie umieszczonym wejściem w północnej elewacji świątyni, które jest osłonięte dwuspadowym daszkiem wspartym na czterech okrągłych kolumnach. Schody były w stanie praktycznie całkowitej dezintegracji spoin łączących wszystkie części składowe. Dlatego też konieczne było przeprowadzenie daleko posuniętych prac ratunkowych, które objęły konserwację i niewielką wymianę zabytkowej substancji.
Finansowane przez Instytut POLONIKA prace konserwatorskie zrealizowano na podstawie projektu przygotowanego przez Fundację Ochrony Wspólnego Dziedzictwa Kulturowego Terpa i zatwierdzonego przez Wileński Oddział Departamentu Dziedzictwa Kultury przy Ministerstwie Kultury Litwy.
Realizator: Fundacja Ochrony Wspólnego Dziedzictwa Kulturowego „Terpa”
