Sara Lipska – monografia życia i twórczości
Pierwsza w historii monografia życia i twórczości polskiej artystki malarki, rzeźbiarki i projektantki – Sary Lipskiej – ukazała się w serii naukowej „Studia i Materiały” Instytutu Polonika w koedycji z Muzeum Narodowym w Warszawie. Autorką pracy jest dr Ewa Ziembińska absolwentka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, kuratorka Zbiorów Rzeźby Muzeum Narodowego w Warszawie oraz kuratorka Muzeum Rzeźby w Królikarni (oddział MNW).
Historia Sary Lipskiej, choć rozpoczyna się w Mławie (miejscu urodzenia artystki), dzieje się głównie w Paryżu – mieście marzeń, stolicy sztuki, siedlisku inspiracji i innowacji, legendzie bohemy, mekce twórców. Metropolia, stanowiąca centrum i stolicę świata sztuki, była obowiązkowym punktem w biografii niemal każdego artysty. Potwierdza to również życiorys Lipskiej odtworzony skrupulatnie na podstawie głównie francuskich źródeł archiwalnych, listów i wspomnień. Co najważniejsze, przedstawiony on został na tle żydowskich środowisk, z których artystka pochodziła, w kontekście sytuacji społecznej kobiet-artystek oraz w realiach ówczesnego Paryża, w tym diaspory polskiej. Biografia Sary Lipskiej stanowi dowód przynależności artystki do paryskiej bohemy, świata baletu i teatru, ale i jej związków z ówczesnym biznesem. Poza wystawami, w których brała udział, czy współpracą z baletami rosyjskimi i z zespołem Leona Baksta, wiadome jest, że na paryskich Polach Elizejskich i w Monte Carlo posiadała butiki z autorskimi kreacjami.
„Sara Lipska była artystką przedsiębiorczą i właśnie wszechstronną, ale ‒ jak wynika z tekstu ‒ nie zabiegała o sławę i rozgłos, a swoje osiągnięcia zawsze sytuowała w cieniu swego mistrza Xawerego Dunikowskiego. Brak znaczących recenzji jej dokonań pisanych przez jej współczesnych spowodował, że szybko została zapomniana. W ostatnich dwóch dziesięcioleciach zaczęła powoli powracać, głównie za sprawą zainteresowania postaciami z tzw. wielkiego świata – Antoinem (Antonim Cierplikowskim) i Heleną Rubinstein. Coraz częściej jej nazwisko zaczęło się pojawiać obok Dunikowskiego. Niemniej dopiero książka Ewy Ziembińskiej pozwoli przywrócić Sarze Lipskiej należyte miejsce w historii sztuki” – podkreśla w recenzji książki prof. Joanna Sosnowska.
Polskie artystki wracają na scenę życia publicznego, zajmują należyte im miejsce na kartach historii sztuki i kultury. Nazwisko Sary Lipskiej pojawiło się w salach Musée Du Luxembourg w Paryżu, gdzie odbyła się wystawa „Pionnières. Artistes dans le Paris des années folles”. Artystka staje w świetle sławy na równi z Olgą Boznańską, Anną Bilińską Bogdanowicz, Tamarą Łempicką (Tamara de Lempicka) czy Melą Muter.
Publikacja Instytutu Polonika i Muzeum Narodowego w Warszawie Sara Lipska. Artystka wszechstronna autorstwa Ewy Ziembińskiej ukazała się w naukowej serii wydawniczej „Studia i Materiały” pod koniec 2022 roku. Pozycja ta poszerzy wachlarz projektów wydawniczych koncentrujących się na badaniach i dokumentowaniu polskiego dziedzictwa kulturowego poza granicami kraju.
