Prace ratunkowo-konserwatorskie w kościele pw. św. Mikołaja w Kamieńcu Podolskim na Ukrainie (etap VIII) Polonika

Przeprowadzono prace konserwatorskie i restauratorskie przy dekoracjach sztukatorskich i portalu prowadzącym do Kaplicy Ukrzyżowanego Pana Jezusa (w lewej, północnej nawie kościoła). Renesansowa kaplica powstała na początku XVII w. z fundacji rodziny Humieckich. Oznacza to, że sam portal jest jednym z najstarszych obiektów w kościele.

W ramach zadania wykonano prace stabilizacyjne i wzmocnienie konstrukcyjne poprzez miejscowe scalenie portalu z murem, zespojenie ze sobą odspojonych fragmentów kamiennych oraz przytwierdzenie ruszającego się herbu. Prace miały charakter techniczny. Równie ważnym zabiegiem było usunięcie zwietrzałych warstw barwnych, które osadzone głęboko w porach kamienia doprowadziły do ich zatkania, a co za tym idzie nieprzepuszczalności pary wodnej i w dalszym etapie osłabienia struktury kamienia. Wykonano rekonstrukcje elementów sztukatorskich oraz uzupełnienia ubytków, dzięki czemu zostały uczytelnione formy.

Historia zespołu kościelno-klasztornego w Kamieńcu Podolskim

Zgodnie z dokumentem z 1375 r., wystawionym przez prowincjała polskiego Jana z Brzegu, zespół świątynny pw. św. Mikołaja został drugą, po Smotryczu, fundacją dominikańską na Podolu. Murowany kościół wraz z klasztorem dominikanów wybudowany został około 1420 r., po tym jak spłonął pierwszy, drewniany kościół. Od roku 1596 patronat nad świątynią i klasztorem sprawowała rodzina Potockich, kilkakrotnie finansująca odbudowę tego kompleksu (m.in. po pożarze w 1616 r., dewastacjach oraz po oblężeniu miasta przez Turków w 1672 r.). Po kasacie klasztoru, w 1843 r., kościół stał się świątynią parafialną, jednak po drugiej wojnie światowej zamieniono go w magazyn. Zespół klasztorny ucierpiał też na skutek pożaru w 1993 r.

Cztery portale w kościele wiodące do kaplic wraz z ich dekoracją stanowią niepowtarzalny kompleks renesansowych i manierystycznych dekoracji nieustannie badanych przez historyków sztuki. Trzy z portali poddano konserwacji już w poprzednich latach. Są to portale wiodące również do Kaplicy Ukrzyżowanego Pana Jezusa, ale od nawy głównej, oraz dwa portale wiodące do kaplicy Matki Bożej Różańcowej. Portale są integralną częścią wystroju sztukatorskiego i kamieniarskiego kościoła, który ma ogromne wartości artystyczne, estetyczne i historyczne, a każdego roku podczas kolejnych prac udaje się odnaleźć nowe, uzupełniające wiedzę o kościele artefakty.

Od 1998 r. klasztor jest systematycznie odbudowywany przez oo. paulinów, którzy stali się gospodarzami świątyni i klasztoru podominikańskiego.

Wykonane prace konserwatorsko-restuaratorskie pozwoliły na otwarcie lewej nawy dla wiernych i turystów, co nastąpiło w 650-lecie kościoła. Nawa ta prezentuje wysokie wartości artystyczne i historyczne poprzez połączenie XVIII-wiecznych dekoracji sztukatorskich, XVII-wiecznych dekoracji kamiennych i najstarszych w kościele polichromii z przełomu XVI i XVII wieku. Portal jest najbardziej widocznym obiektem w nawie i bezcennym obiektem dla kościoła.

Beneficjent: Towarzystwo Tradycji Akademickiej
Wartość dofinansowania: 218 584 zł