Pamięci Okręgu Wileńskiego ZWZ-AK
Celem projektu było uporządkowanie i zewidencjonowanie grobów żołnierzy Okręgu Wileńskiego ZWZ-AK poległych lub zmarłych na Wileńszczyźnie, w szczególności uczestników powstania wileńskiego 1944 r. ‒ operacji „Ostra Brama”.
Projekt został zrealizowany dzięki pracom przeprowadzonym przez członków Stowarzyszenia i wolontariuszy ze środowisk polskich na Litwie. Udział wolontariuszy z Polski w pracach bezpośrednio w miejscach pamięci nie był możliwy w związku z wprowadzeniem obostrzeń związanych z pandemią COVID-19 (czasowe zamknięcie granic, kwarantanna itp.).
W ramach projektu 20 wolontariuszy rekrutujących się spośród młodzieży 3 szkół polskich na Wileńszczyźnie – partnerów projektu ‒ wraz z opiekunami i historykami odwiedziło, uporządkowało i udokumentowało w formie opisów miejsc pamięci wraz z dokumentacją fotograficzną następujące nekropolie z mogiłami żołnierzy Okręgu Wileńskiego AK, w szczególności te rzadko odwiedzane i pamiętane przez Polaków:
1) rejon wileński, okręg wileński, do 1939 r. powiat wileńsko-trocki, woj. wileńskie:
a) Miedniki (Medininkai) ‒ 4 groby żołnierzy AK, którzy zginęli w walkach z jednostkami NKWD w 1944 r.;
b) Piktokańce (Piktakonys) – 2 groby żołnierzy AK;
c) Rudamina (Rudamina) – 2 groby żołnierzy, którzy zginęli na początku lipca 1944 r.;
d) Skorbuciany (Skorbutėnai) – obok zabytkowego, drewnianego kościoła ‒ kwatera 7 Brygady AK składająca się z 16 grobów (w tej liczbie kilka symbolicznych) żołnierzy AK;
e) Wilno, cmentarz Kolonia Wileńska – kwatera zbiorowa żołnierzy Okręgu Wileńskiego AK poległych w operacji „Ostra Brama” i zmarłych w szpitalu polowym w Kolonii Wileńskiej (pochodzących z 3 Brygady „Szczerbca”, 8 Brygady AK „Tura”, 1, 3 i 5 batalionu 77 Pułku Piechoty AK i Oddziału Rozpoznawczego Komendy AK „Grom”) oraz 6 grobów indywidualnych;
f) Wilno, cmentarz Szeszkinie – 3 groby żołnierzy Garnizonu Wileńskiego AK poległych w operacji „Ostra Brama” w lipcu 1944 r.;
g) Porudomino, stary cmentarz katolicki – 2 groby żołnierzy AK;
2) rejon solecznicki, okręg wileński – do 1939 r. powiat wileńsko-trocki, woj. wileńskie:
a) Popiszki (Popiškės) koło Rudnik – 2 groby poległych żołnierzy 6 Brygady AK – ofiary zasadzki 13.10.1943 r. przygotowanej na ich oddział przez Łotyszy;
b) Rudniki (Rudninkai), w głębi Puszczy Rudnickiej ‒ miejsce pamięci śmierci 26 żołnierzy oddziału por. Czesława Stankiewicza (ps. „Komar”), którzy ponieśli śmierć 6.01.1945 r. w walce z wojskami NKWD.
