Figura Mikołaja Kopernika dłuta Tomasza Oskara Sosnowskiego odnowiona
Rzeźba przedstawiająca Mikołaja Kopernika, znajdująca się na dziedzińcu Domu Generalnego Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego w Rzymie, wyszła spod dłuta pochodzącego z Wołynia polskiego rzeźbiarza, uczestnika powstania listopadowego, który od 1848 roku aż do końca swojego życia tj. do 1886 roku pozostał w Rzymie.
Prace konserwatorskie i restauratorskie pomnika prowadził od połowy lipca 2023 roku zespół specjalistów pod kierunkiem włoskiej konserwator Susanny Sarmati. Zakres prac uwzględniał oczyszczanie figury, wzmocnienie kamienia a także rekonstrukcję palców oraz astrolabium. Dodatkowo uczytelnione zostały inskrypcje.
Pomnik Mikołaja Kopernika wykonany został w 1873 r. z okazji 400. rocznicy urodzin astronoma. Do jego wykonania użyto marmuru kararyjskiego. Monument o wymiarach 210x95x70 cm jest sygnowany. Na pomniku możemy odczytać trzy napisy: jeden na ściance frontowej podstawy: NICOLAVS COPERNICVS POLONVS/NATVS AN. MCCCCLXXIII TORVNI CASIMIRO IV JAGELLONIDE REGNANTE OBIIT AN. MDXLIII, drugi na książce spoczywającej na filarze: DE REVOLVTIONIBVS ORBITVM COELESTIVM 1543 i trzeci na zwisającym z filara rulonie: SOL STAT TERRA MOVETVR.
Pomnik pozostał w pracowni Tomasza Oskara Sosnowskiego do 1883 roku. Następnie, po wystawieniu na Międzynarodowej Wystawie Sztuk Pięknych w Rzymie, został podarowany księżom Zmartwychwstańcom i umieszczony przez nich w kościele Papieskiego Kolegium Polskiego przy via dei Maroniti. Po wybudowaniu w latach 1887-1889 nowego kościoła i klasztoru dla zgromadzenia przy via S. Sebastianello, pomnik stanął na dziedzińcu przed elewacją frontową kościoła i głównym wejściem do klasztoru i tu znajduje się do dzisiaj.
– Najważniejsze było oczyszczenie pomnika, który od ponad 150 lat nie był odświeżany. – mówi Piotr Ługowski, szef Programu Ochrona w Instytucie Polonika. - To pierwsza poważna konserwacja figury. Ważnym elementem prac była również częściowa rekonstrukcja prawej ręki astronoma. Ze względu na dobry stan zachowania rzeźby, główne prace udało nam się zakończyć w planowanym terminie. Cieszy nas to, tym bardziej że rok 2023 został ustanowiony przez Senat RP rokiem Mikołaja Kopernika.
W uroczystości odsłonięcia odnowionego pomnika wzięła udział ambasador RP we Włoszech - Pani Anna Maria Anders.
Prace finansował Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”.
Instytut Polonika obecnie przygotowuje publikację naukową poświęconą twórczości i życiu Tomasza Oskara Sosnowskiego. Książka autorstwa prof. Lechosława Lameńskiego ukaże się na przełomie 2024/2025 roku, w serii wydawniczej „Studia i Materiały”.